Pháo là sản phẩm có chứa thuốc pháo, khi có tác động của xung kích thích cơ, nhiệt, hóa hoặc điện gây ra phản ứng hóa học nhanh, mạnh, sinh khí, tạo ra hiệu ứng âm thanh, ánh sáng, màu sắc trong không gian, gây ra tiếng nổ hoặc không gây ra tiếng nổ. Pháo bao gồm pháo nổ (pháo nổ, pháo hoa nổ) và pháo hoa. Cụ thể: Pháo nổ là sản phẩm được chế tạo, sản xuất thủ công hoặc công nghiệp, khi có tác động của xung kích thích cơ, nhiệt, hóa hoặc điện gây ra tiếng nổ.
Pháo hoa nổ là sản phẩm được được chế tạo, sản xuất thủ công hoặc công nghiệp, khi có tác động của xung kích thích cơ, nhiệt, hóa hoặc điện gây ra tiếng rít, tiếng nổ và hiệu ứng màu sắc trong không gian. Pháo hoa là sản phẩm được chế tạo, sản xuất thủ công hoặc công nghiệp, khi có tác động của xung kích thích cơ, nhiệt, hóa hoặc điện tạo ra các hiệu ứng âm thanh, ánh sáng, màu sắc trong không gian, không gây ra tiếng nổ.
Nghị định số 137/2020/NĐ-CP về quản lý, sử dụng pháo có hiệu lực thi hành từ ngày 11/1/2021, Nghị định gồm 4 Chương, 26 Điều có nhiều nội dung mới trong đó có quy định mới, đặc biệt bổ sung nhiều hành vi bị nghiêm cấm trong quản lý, sử dụng pháo; trong đó, quy định cụ thể hơn đối với 9 hành vi bị nghiêm cấm trong sử dụng pháo gồm:
+ Nghiêm cấm nghiên cứu, chế tạo, sản xuất, mua bán, xuất khẩu, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng hoặc chiếm đoạt pháo nổ; trừ trường hợp tổ chức, doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng được Thủ tướng Chính phủ giao nhiệm vụ nghiên cứu, sản xuất, nhập khẩu, xuất khẩu, cung cấp, vận chuyển, sử dụng pháo hoa nổ theo quy định tại Nghị định này.
+ Nghiêm cấm nghiên cứu, chế tạo, sản xuất, mua bán, xuất khẩu, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng trái phép pháo hoa, thuốc pháo.
+ Nghiêm cấm mang pháo, thuốc pháo trái phép vào, ra khỏi lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hoặc vào nơi cấm, khu vực cấm, khu vực bảo vệ và mục tiêu bảo vệ.
+ Nghiêm cấm lợi dụng, lạm dụng việc sử dụng pháo để xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, tính mạng, sức khỏe, tài sản, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.
+ Nghiêm cấm trao đổi, tặng, cho, gửi, mượn, cho mượn, thuê, cho thuê, cầm cố pháo hoa nổ hoặc thuốc pháo để sản xuất pháo trái phép; vận chuyển, bảo quản, tiêu hủy pháo không bảo đảm an toàn hoặc làm ảnh hưởng đến môi trường.
+ Nghiêm cấm chiếm đoạt, mua, bán, trao đổi, tặng, cho, mượn, cho mượn, thuê, cho thuê, cầm cố, làm giả, sửa chữa, tẩy xóa các loại giấy phép về pháo.
+ Nghiêm cấm giao pháo hoa nổ, thuốc pháo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân không đủ điều kiện theo quy định.
+ Nghiêm cấm hướng dẫn, huấn luyện, tổ chức huấn luyện cách thức chế tạo, sản xuất, sử dụng trái phép pháo dưới mọi hình thức.
+ Nghiêm cấm cố ý cung cấp thông tin sai lệch về quản lý, bảo quản pháo, thuốc pháo; không báo cáo hoặc báo cáo không kịp thời, che giấu hoặc làm sai lệch thông tin về việc mất, thất thoát, tai nạn, sự cố về pháo, thuốc pháo.
Khác biệt căn bản nhất giữa pháo hoa với pháo nổ, pháo hoa nổ là: Pháo nổ, pháo hoa nổ gây tiếng nổ không cho phép người dân tự sử dụng; pháo hoa không gây ra tiếng nổ và cho phép người dân được sử dụng trong một số trường hợp. Theo quy định tại Điều 17 Nghị định 137/2020/NĐ-CP, người dân (phải có đủ năng lực hành vi dân sự) được phép sử dụng pháo hoa trong các trường hợp lễ, tết, sinh nhật, cưới hỏi, hội nghị, khai trương, ngày kỷ niệm và trong hoạt động văn hoá, nghệ thuật. Và chỉ được mua pháo hoa tại các tổ chức, doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng đã được cấp phép kinh doanh pháo hoa.
Xử lý hình sự: Hành vi phạm tội liên quan đến sản xuất, buôn bán, vận chuyển, tàng trữ, sử dụng trái phép các loại pháo từ 6kg trở lên có thể sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo các mức phạt quy định tại Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 như sau: Tội sản xuất, buôn bán hàng cấm (Điều 190) có thể bị phạt tiền từ 100 triệu đến 03 tỷ hoặc phạt tù từ 01 đến 15 năm; Tội tàng trữ, vận chuyển hàng cấm (Điều 191) có thể bị phạt tiền từ 50 triệu đến 01 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 10 năm; Tội gây rối trật tự công cộng (Điều 318) có thể phạt tù từ 03 tháng đến 07 năm. Ngoài ra, nếu đốt pháo nổ, pháo hoa nổ gây thiệt hại nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tài sản của người khác thì người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về các tội danh khác tương xứng với hậu quả nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tài sản do hành vi đốt pháo gây ra.
Xử lý hành chính: Nếu các hành vi vi phạm liên quan đến pháo dưới 6kg trở xuống mà chưa có tiền án, tiền sự gì thì sẽ bị xử lý hành chính theo Nghị định 144/2021NĐ-CP, quy định về xử phạt VPHC trong lĩnh vực an ninh trật tự, theo đó: Hành vi sử dụng các loại pháo mà không được phép bị phạt tiền từ 5.000.000đ đến 10.000.000đ; hành vi tàng trữ, vận chuyển trái phép pháo bị phạt tiền từ 10.000.000đ đến 20.000.000đ. Bên cạnh bị phạt tiền, toàn bộ số pháo là tang vật sẽ bị tịch thu theo quy định.
Có thể mua pháo hoa ở đâu?
Điều 14, Nghị định 137 của Chính phủ quy định: Chỉ những tổ chức, doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng được kinh doanh pháo hoa và phải được cơ quan Công an có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện về an ninh, trật tự; bảo đảm các điều kiện về phòng cháy, chữa cháy, phòng ngừa, ứng phó sự cố và bảo vệ môi trường. Như vậy chỉ mua pháo hoa tại các tổ chức, doanh nghiệp được cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh pháo hoa.
1. Không sản xuất, tàng trữ, buôn bán, vận chuyển và đốt các loại pháo, không tàng trữ, sử dụng các loại vũ khí, vật liệu nổ, thường xuyên thực hiện nghiêm túc Nghị định 137/2020/NĐ-CP 1của Thủ tướng Chính phủ, nhất là dịp trước, trong, sau Tết Nguyên đán .
2. Tuyên truyền, vận động người thân và mọi người xung quanh không sản xuất, buôn bán, tàng trữ, vận chuyển và đốt các loại pháo; không tàng trữ và sử dụng các loại vũ khí, vật liệu nổ.
3. Nếu phát hiện các trường hợp cố ý vi phạm các quy định về phòng chống pháo nổ, vũ khí, vật liệu nổ, mỗi người hãy báo ngay cho cơ quan công an nơi gần nhất để xử lý kịp thời theo pháp luật.
Nghiêm túc thực hiện các quy định về phòng chống các loại pháo nổ, vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ là góp phần đảm bảo trật tự An toàn xã hội, vì bình yên hạnh phúc của nhân dân, xây dựng đời sống văn hóa mừng Đảng, mừng Xuân vui tươi, lành mạnh, an toàn và tiết kiệm.